“Toevallig een hazelworm zien, gebeurt zelden”

Je ziet ze zelden, maar ze zijn er wel degelijk: hazelwormen leven in de bovenste bodemlaag tussen afgevallen bladeren en wortels van planten. Ze leven aan de randen van bossen en open plekken in het bos. Chris: “In die bovenste bodemlaag zitten hun prooien zoals regenwormen, slakken en larven van insecten.” De bodemlaag biedt daarbij ook bescherming. “In het Engels worden ze ‘slow worm’ genoemd: ze zijn vrij traag en daardoor kwetsbaar om opgegeten te worden.” Hazelwormen staan op het menu van onder andere vossen, dassen, marterachtigen en roofvogels als buizerds en torenvalken en de vrij zeldzame zangvogels klauwieren. 

Warmte

Randen van oudere loofbossen zijn ideaal leefgebied voor hazelwormen omdat daar eten en bescherming vinden en tegelijk kunnen opwarmen in de zon. Dat is noodzakelijk voor voortplanting van de koudbloedige hazelworm. Vrouwtjes hebben de warmte nodig om hun eieren te laten rijpen en mannetjes om vrouwtjes te kunnen bevruchten. “Hazelwormvrouwtjes broeden in hun lichaam de eieren uit, net als de levendbarende hagedis en adder. Als de eieren worden gelegd, komen ze meteen uit. Dat is ongeveer van eind augustus tot begin oktober.”

Leefgebied

Hazelwormen worden direct bedreigd als hun leefgebied wordt aangetast. Ze leven op een paar tientallen vierkante meters en delen dat met soortgenoten, maar kunnen niet goed verhuizen als dat nodig is. “Jonge hazelwormen verplaatsen zich nog wel, volwassen dieren komen niet buiten hun beperkte leefgebied.” Aangezien bossen goed beschermd zijn, komt het niet vaak voor dat toezichthouders moeten optreden voor hazelwormen. 

Sluimerende bedreigingen

Maar er zijn ook sluimerende bedreigingen, zoals de achteruitgang van het aantal insecten en het te rigide opdelen van de natuur. Bijvoorbeeld: een scherpe scheiding tussen bos en landbouwgrond. Hazelwormen hebben juist het overgangsgebied met struiken en planten nodig. Ook heidegebied is zeer geschikt voor hazelwormen, maar daar is in de loop van de jaren veel van verdwenen. De tijd dat schaapskuddes de heide kaal aten is voorbij, waardoor het onderhoud mensenwerk – en dus duur- geworden is. Het is daarom extra belangrijk om alert te zijn bij werkzaamheden in bosgebied vooral aan de randen en bij open plekken: de kans dat hierbij leefgebied van hazelwormen vernietigd wordt, is groot. En zonder leefgebied verdwijnen er al snel tientallen van deze unieke, verborgen dieren.

Meer weten of melden?

Wil je meer weten over de regels om de hazelworm en andere diersoorten te beschermen? Neem contact op met onze toezichthouders via wnl@rudutrecht.nl.  Denk je dat er dieren worden verstoord of gedood? Meld dit via rudutrecht.nl/formulieren/melding-natuur-en-landschap.

De hazelworm in het kort